Pandemi sonrası dönemde sanal ticari ve iş fuarcılık ve etkinlik faaliyetlerinin yüz yüze gerçekleşen klasik fuar ve etkinliklere entegre olması beklenmektedir. Aynı şekilde iş seyahati ve kongrelerde sanal sunumların, sanal paylaşım ve sanal platformların, normal kongre faaliyetlerine entegre bir şekilde yer alacağı düşünülmektedir.
Pandemi Sonrası Turizm Sektörünün Geleceği COVİD-19 küresel salgınından en çok etkilenen sektörlerden birisi olan turizm sektöründe pandemi sonrası ne tür değişiklikler yaşanacağı çoğu turizm işletmecisinin ve turizm akademisyenin merak ettiği konuların başında gelmektedir. Küresel pandemiden oldukça olumsuz etkilenen turizm sektörü, halen sürmekte olan süreçte rezervasyonların, turizm gelir ve turist sayılarının çok hızlı olarak düşüşüne şahitlik etmiştir. Düşük kapasite ile de olsa, sektörde faaliyet gösterebilen konaklama işletmeleri, restoranlar ve havayolları şirketleri ise turizmde bu koşullarda oluşabilecek talebi yaratmak için; kapasite azaltması, güvenilir işletme sertifikasyonu (örneğin oteller için Güvenli Turizm Sertifikası), üst düzey sanitasyon ve hijyenik önlemler, maske kullanımı, dezenfeksiyon uygulamaları, test kitlerine hızlı ve kolay erişim şeklinde koruyucu ve önleyici önlemlere başvurmaktadırlar.
Yine, koruma uygulamaları bağlamında otel ve restoran çalışanları korumalı kıyafet ile hizmet vermektedirler, otellerde açık büfelerin hizmetleri verilmemektedir, otellerde 7/24 hizmet veren sağlık personeli bulunmaktadır. Ek olarak Covid-19 aşı pasaportları vb. uygulamalar ile turizm sektörünün daha da canlanması beklenmektedir. Fuarlar, müze ve ören yerleri ziyaretleri ise faaliyetlerinin çoğunu sanal ortamlara taşımış durumdadır. Sanal fuarlarda kullanılan üç boyutlu sistemlerle ticari fuar alanları, sergiler ve stantlar gezilerek alıcı ve satıcılar sanal ortamda buluşmakta ve sanal ortamda online siparişler ve işlemler gerçekleştirilmektedir.
Umutla beklenen aşama olan pandeminin sona ermesi aşamasından sonra ise, turizm sektöründe bütün detayları şimdiden bilinemese bile, eski uygulamalarda bazı değişiklikler beklenmektedir. Bu değişikliklerden önde gelenlerden biri, pandemide kullanımı hız kazanan ve çok yaygınlaşan dijital teknolojinin ve dijital uygulamaların içerik ve kullanım alanlarının değişmesine karşın öneminin ve kullanımının kalıcı olmasıdır. Bu bağlamda beklenti, otellerin, seyahat acentalarının, tur operatörlerinin, restoranların ve benzeri yiyecek- içecek işletmelerinin hemen hepsinin kendi sektörlerine özel geliştiren mobil uygulamalardan faydalanmaya devam etmesi yönündedir. Aynı şekilde hem havayolları işletmelerinin, hem de havaalanlarındaki işletmelerin farklı dijital teknolojilerden ve mobil uygulamalardan artan oranlarda yararlanmaya devam etmesi beklenmektedir.
Pandemi tam anlamı ile bitse bile, olumsuz etkilerinin silinmesi ve tedirginlik duygularının azalması nispeten daha uzun bir süre alacaktır. Bu bağlamda Covid-19 aşılama konusu önemli bir konudur ve aşı pasaportlarının bir süre daha yaygın olarak kullanılması, uluslararası seyahatlerde zorunluluk halini alması ve hatta aşı pasaportu uygulamasının kalıcı olması beklenmektedir. Yine hastalığı tedavi edici bir ilaç bulunması ile birlikte, konaklama ve diğer turizm işletmelerinde görevlendirilen sağlık personeli ile birlikte ilgi ilaca erişimin kolayca sağlanabildiği bölgeler ve işletmeler, turistler tarafından tercih edilebilecektir.
Turizm bağlamında yapılan seyahat sağlık sigorta kapsam ve içeriklerinin de güncellenmesi beklenmektedir. Turizm istatistiklerine gelince, salgın sürecinde oldukça zor durumda kalan, kapatma ve kısıtlama ile yaşayan pek çok ülkedeki insanda çok büyük bir seyahat isteği bulunmaktadır ve pandemi sonrası tatillerin ve seyahatlerin güvenilir olduğuna dair oluşan inanç sonrasında bu potansiyel talebin fiili hale dönüşmesi beklenmektedir. Bu kapsamda, turistlerde en azından kısa vadede pandemide oluşan alışkanlıklar nedeniyle kalabalık kitle turizminin yerine küçük gruplu geziler, kalabalık yerine az kalabalık bölge ve yerlerin tercih edilmesi gibi davranış değişiklikleri gözlemlenebilecektir. Yine, bazı gruplarca az sayıda tanıdık veya ailelerle kalınan Airbnb türü konaklama uygulamaları, kısa süreli yazlık ev kiralanması veya küçük otel, butik otel türü az oda sayılı işletmelerin tercih edilmesi gibi tüketici odaklı değişiklikler oluşabilecektir. Bu bağlamda kalabalık konserler, festivaller, kalabalık kongreler gibi turizm faaliyetlerinin öncelikle az sayıda kişi ile gerçekleşebileceği öngörülmektedir. Yine kitle turizmi ve kalabalık gruplarla yapılan tatiller yerine az sayılı kişilerden oluşan kültür gezileri, özel ilgi turizm paketleri gibi turizm çeşitleri de tercih edilebilecektir. Yine pandemi sonrasında oluşan çevre bilinci ve sosyal faydaya odaklı tüketici yaklaşımları sonrasında daha farklı ve daha hassas turistlerin çevre korunmasına yönelik, sürdürülebilir turizm ürünlerini tercih etmesi beklenmektedir. Bu bağlamda, yeşil ve ekolojik turlar, yenilenebilir enerji kullanan oteller, sürdürülebilir uygulamalar vb. turistlerin tercih kararlarında etkili olacaktır.
Turistlerin pazar bölümlendirmesi bağlamında hemen her yaş grubundaki ve gelir grubundaki pazarda talep artışı beklenmektedir. Artışın oranı ise pandemide yaşanan ekonomik sıkıntı ve hastalık gibi nedenlerden dolayı farklı segmentler için farklı beklenmektedir. Segmentlerde gençlerin ve gelir durumu yüksek grupların, ileri yaşlı gruplara ve gelir durumu düşük kişilere göre salgında turizme daha olumlu baktığını ve seyahat etme isteğinde bulunduğu anlaşılmıştır, dolayısı ile salgın sonrası bu gruplarda seyahat talebinin diğer gruplara göre daha da artması beklenmektedir.
Pandemi sonrası dönemde sanal ticari ve iş fuarcılık ve etkinlik faaliyetlerinin yüz yüze gerçekleşen klasik fuar ve etkinliklere entegre olması beklenmektedir. Aynı şekilde iş seyahati ve kongrelerde sanal sunumların, sanal paylaşım ve sanal platformların, normal kongre faaliyetlerine entegre bir şekilde yer alacağı düşünülmektedir. Halihazırda canlı Webinarlar yani ağ üzerinden yapılan seminerler, dijital içerik, 24/7 sürekli müşteri ilişkileri ile desteklenen sistemler oldukça popüler olmaya ve klasik uygulamaların yerini almaya başlamışlardır, pandemi sonrası klasik sistemlere dönüş olsa bile dijital sistemlerden destek alınmaya devam edileceği düşünülmektedir.
Müzelerde de, internet kanalı ile gerçekleşen açık arttırmalar ve özel koleksiyonların sanal ortamda sunulması gibi dijital faaliyetlerin klasik uygulamalar ile bütünleşmesi beklenmektedir.
Bunların dışında turizm alanında pandemi sonrası faydalanılması beklenen dijital teknoloji kullanım alanları aşağıdaki gibidir;
▶ Vize vb. seyahat ile ilgili başvuruların ve onaylarının sanal ortamda yapılabilme olanağının sağlanması ve bu olanağın kalıcı olması,
▶ Otellerde, restoranlarda ve seyahat acentalarında rezervasyon kabulünden ödemeye, hemen her süreçte otomasyondan maksimum derecede yararlanılması,
▶ Konaklama ve restoran işletmelerinde sunulan hizmetlerde olabildiğince robotlardan yararlanılması,
▶ İşletmeye, bölgeye, turizm etkinliklerine vb. kişiye özel mobil uygulamalarından yararlanılması
▶ Turizm ürününe özgü e-ticaret faaliyetlerinin devam etmesi.