Prof. Dr. Emre Alkin: İş dünyası bu üç soruya cevap bulmalı; Pandemi sonrası hangi alışkanlıklarımız devam edecek? Yakın coğrafyadan mal temin etme imkânımız var mı? Tedarikçim malı nereden temin ediyor?
Türkiye’de sürecin daha sıkıntılı ilerlediğini ifade eden Prof. Dr. Alkin, bunun nedeninin üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarının iki katına çıkması olarak değerlendirdi. Prof. Dr. Alkin, “Türkiye bu durumu iyi yönetemedi. Bu hikâye pandemi sürecinden önce başlamıştı” dedi.
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Alkin, son dönemde hammadde fiyatlarında yaşanan yükselişe ilişkin “Hammadde savaşları diye bir şey yok! Üretim planlaması konusunda hazırlıksız olanların yakalandığı bir durumdur. Hammadde ve ara malı üretmek, nihai ürün üretmeye benzemiyor. Büyük miktarlarda üretildiği için planlaması yapılmalı” dedi.
Hammadde teminindeki sıkıntılı sürecin 2022 yılının birinci çeyreğinden itibaren düzelmesinin öngörüldüğünü ifade eden Prof. Dr. Alkin, “Sanayicilere ve üreticilere tavsiyem, pandemi ile beraber elde ettikleri alışkanlıklarının ne kadarını pandemiden sonra devam ettirecekler buna karar versinler. İkincisi uzaklardan değil yakın coğrafyadan mal tedariğine odaklansınlar. Üçüncüsü tedarikçilerinin de nereden nasıl ne şekilde tedarik ettiğini iyi incelesinler.
Örneğin; “Ben 12 tane tedarikçi ile çalışıyorum “diye övünen sanayiciler var. Ama bu tedarikçiler sonuçta 3 tedarikçiden mal alıyor. Bu da tehlike… Hangi alışkanlıklarımız devam edecek? Yakın coğrafyadan mal temin etme imkânımız var mı? Tedarikçinin de nereden tedarik ettiğini iyi takip ediyor muyuz? Bu sorulara cevap bulmaları gerekiyor” diye konuştu.
Hammadde teminindeki sıkıntılı sürecin devam edeceğine dikkat çeken Prof. Dr. Alkin, “Bu olay çabuk çözülmeyecek. Ara mamul ve hammadde üreten ülkeler var ki bunlardan birisi de Türkiye’dir. Bu ülkeler, ‘Acaba biz yurtdışına hammadde ihraç etmesek mi?” demeye başladılar. Bazı engellemeler yapıldı. Un ihracatı ve bazı mallarda yasaklamalar geldi. Çin, demir çelik ihracatını yasakladı. Bu savaş değil ama kendi üreticisine mal yetiştirmek için bu tarz yollara girebiliyorlar. Bu doğru bir strateji değil ama işin eğrisi doğrusu kalmadı. Yapacak bir şey yok. Herkes kendi üreticilerini korumak zorunda” dedi.
BU HİKAYE PANDEMİDEN ÖNCE BAŞLADI
Türkiye’de sürecin daha sıkıntılı ilerlediğini ifade eden Prof. Dr. Alkin, bunun nedeninin üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarının iki katına çıkması olarak değerlendirdi. Prof. Dr. Alkin, “Türkiye bu durumu iyi yönetemedi. Bu hikâye pandemi sürecinden önce başlamıştı” dedi.
Dünya piyasalarının yaşadığı hammadde temini sorunun nedenlerini anlatan Prof. Dr. Alkin, bu konuda şunları söyledi: “Geçen sene Ocak ayından beri çok ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Çin’in ardından bir kısım toparlanma oldu ama yeterli değil. Bazı sektörlerin ciroları yerlerde sürünüyor. Bazılarında ise çok ciddi ciro artışları yaşandı. Tedarikte yakından tedarik kavramı ön plana çıkınca bugüne kadar bu kadar yüksek talep almayan ülkeler bir anda çok ciddi talep ile karşılaştılar. Türkiye’de bunlardan birisi… Sonuçta ara mamul ve hammadde tedariği yapan sektörler bu durumdan çok şikâyet ettiler ve ediyorlar. Bir kısımda istismar olduğu doğrudur ama tamamı için bunu söylemek hayalperestlik olur.
Çünkü zaten talep belli, dünya üzerinde bir tedarik zinciri yönetimi yapılıyor. Hangi ülkeye ne kadar mal satılacağı ve bunun nihai ürüne dönüşeceği ortada idi. Bazı ülkelerde üretim hiç beklenmedik artınca, hammadde üreticisi firmalara yığılmalar oldu ve o taleplere cevap vermekte sıkıntı yaşadılar” diye konuştu.