Yüksek Teknolojiye Yatırım Yapacaklar İhracatın Kilogramını 60 Dolara Çıkaracaklar
Sadece mimarlık ve mühendislik fakültelerinin olduğu bir üniversite hayal ediyoruz. Bunun yanı sıra bir de teknopark projemiz var. Katip Çelebi Üniversitesi ile birlikte ortak çalışmalar yapıyoruz. Donanımını biz yapacağız. Bir teknopark açacağız. Süreç şu an protokol aşamasında…
İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi (İAOSB), 27 Şubat’ta genel kurul heyecanı yaşadı. Seçim sonrası başkanlık koltuğuna oturan Cenk Karace, YARIN Dergisi’nin konuğu oldu.
Karace’nin öncelikli gündem maddelerinde Ege Bölgesi Sanayi Odası’nın hizmet binası, teknik üniversite, teknoparktan AR-GE merkezi, bölge genişlemesi, yüksek teknoloji ve savunma sanayi odaklı kümelenme var. Cenk Karace’nin en büyük hedefi ise İAOSB’yi daha da büyütmek. Güneybatıya doğru İAOSB’yi büyütmeyi hedefleyen Cenk Karace, bu alanda yüksek teknolojiyle üretim yapan 200 tesisle 25 bin kişiye istihdam planlıyor. Bir diğer hedef ise flamingo koruma sahası oluşturmak. İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde halen 650 firmanın faaliyet gösterdiğini ve 50 bin kişinin çalıştığını hatırlatan Karace, “OSBÜK’ün organize sanayi bölgeleri içindeki istihdama göre yaptığı listede ilk ondayız. Büyüme hedefiyle birlikte ilk 4’e girmek gibi hedefimiz var” diyor.
Sizi tanıyabilir miyiz?
Sizi tanıyabilir miyiz?
Ben 1963 yılında Karşıyaka’da doğdum. Çok güzel yıllardı. O zaman bulunduğumuz Çiğli Bölgesi bataklıktı. Mavişehir’in olduğu yerler kum tepeleri idi. Ben 14-15 yaşında iken sadece tek bir sanayi sitesi vardı. Biraz da Kemalpaşa Ankara Yolu’nda bir iki yapılanma vardı. Hatta Altınyol’un olmadığı aradan Bayraklı’dan işe gidip geldiğimizi hatırlıyorum. Dirinler ve Terbay’ı büyük atölyeler olarak hatırlıyorum. Bugünkü OSB arazisi devlet tarafından İzmir Nazım Planı çerçevesinde belirlenmiş. Bölgemiz, Türkiye’nin ilk OSB’leri arasında yer alıyor. Biz de bu bölgenin bir ortağıyız. O yüzden bölgeyi genişletmek, güzelleştirmekle ilgili belli düşüncelerimiz hayallerimiz var. Hepsi olur, olmaz. Umarım başarılı oluruz.
Sasalı Yolu üzerinden 250 dönüm bir arazi var. Burası eski bir bataklık alanı. Tarla arazisi vasfı yok. Burası 2,5 milyon metrekare alana sahip. Bu bölgeyi sanayiye kazandırmayı arzu ediyoruz. Burası bu haliyle kullanılır bir halde değil. Memlekete hiçbir katkısı yok. Kamulaştırma bedelini ödeyelim burayı bize verin dedik. Kamulaştırma bedeli yerine başka bir şey de yapabiliriz.
AOSB’deki mevcut durum hakkında bilgi verir misiniz?
Burası 2,5 milyar dolar ihracat, 1 milyar dolar ithalat yapıyor. Ekonomiye artı veren önemli bölgelerden birisi. 50 bin çalışanımız var. Bu çalışanın 20 bini kadın çalışanlarımız. İzmir’in ihracatını 12 milyar dolar olarak düşünürsek neredeyse çeyreğini bölgemiz gerçekleştiriyor diyebiliriz. Burada çok önemli firmalar var.
Bak Ambalaj, Polibak, Norm Holding, DYO, CMS ve Tariş gibi Türkiye’de en bilinen markalar burada bulunuyor. Buradaki firmaların yüzde 90’ı ihracatçı firmalar konumunda. 22 sektörün faaliyet gösterdiği bir yapıya sahibiz. Burası 7,5 milyon metrekare alana sahip. Bu alanın tamamı dolmuş durumda.
Sektörel dağılıma bakıldığında nasıl bir tablo ile karşılaşıyoruz?
Makine, metal, gıda, tekstil konfeksiyon, plastik ağırlıklı olan sektörler arasında.
Makine, metal, gıda, tekstil konfeksiyon, plastik ağırlıklı olan sektörler arasında.
İlk özel Anadolu Teknik Endüstri Meslek Lisesi burada faaliyet gösteriyor, Özel İAOSB Nedim Uysal MTAL kontenjanı full şekilde eğitim veriyor. 450 öğrencimizin tamamı burslu. Organize sanayicilerinin ödediği aidatlarla dönen bir sistem var. Bu sene normal endüstri meslek lisesi sınıfı da açacağız. Bu ilk olacak, bu yıl 24 öğrencinin kaydını alacağız; 4 yılın sonunda meslek lisesinde eğitim alan toplam 96 öğrencimiz olacak.
Bu sınıfın ne farkı var?
Okulumuza giren öğrenciler yüzde 5 dilim ile giriyor. Genelde de sonrasında mühendislik fakültelerine gidiyorlar. Ama bir de aranan eleman olarak kabiliyetli olan öğrencilerimiz var. Mesela çok iyi bir CNC operatörü ya da kaynakçı olabilir. Ciddi el yatkınlığı var. İşte biz bu öğrencileri toplayacağız. Yani aranan eleman konusunda yetenek avına çıkacağız. İhtiyaç aslında mühendis değil. 100’den fazla mühendislik fakültesi var. Çok ciddi aranan eleman konusunda sıkıntı yaşanıyor.
Bunu biz tek başımıza düzeltemeyiz ama çözümüne belli bir katkıda bulunabiliriz. Bu hamleyi yaptık. Yeni bir hamlemiz daha olacak. Tahsis için bekleyen 22 arazinin 3’ünde model fabrika yapmak için girişimde bulunduk.
Buralara saç işleme, elektrikelektronik ve CNC konularında tezgâhları koyacağız. Hem öğrencileri, hem iş edinmek isteyenleri, hem de meslek edinmek isteyenleri buralarda değerlendireceğiz. Burada yaptığımız üretimi de yetişen elemanları da sanayicinin hizmetine sunacağız. Önümüzdeki birkaç ay içinde devreye alacağız. Aranan eleman yetiştireceğimiz üç model fabrika kuracağız.
Bu bölgede benim fabrikam da dahil 50’ye yakın firma güneş enerjisini kullanıyor. Hatta çok ciddi yatırım yapanlar var. Daha fazla rolü nasıl alabiliriz? Buna bakıyoruz. İnsanları bir araya getirip bir şirket kurup rüzgâr türbinlerinin kurulması noktasında hareket edebiliriz. Düşündüklerimizin içinde bunlar da var. Göreve geldiğimden beri 60 firmanın yatırım kararını bizzat imzaladım.
Görevi 4 ay önce devraldınız, önceliklendirdiğiniz başlıklar neler oldu?
Öncelikle yıllardır bitirilemeyen Ege Bölgesi Sanayi Odası Binası vardı ki bizim protokol gereği yapmamız gerekiyor. Onun inşaatı başladı. Kısmetse 19 Mayıs 2024 yılında hizmete girmesini arzu ediyoruz. Bu konuda müteahhidimizden söz aldık. EBSO Binası’nın burada olmasının bölgenin değerini arttıran bir argüman olarak görüyorum. EBSO’ya yakışan bir bina olacak.
Bölgenin genişlemesine yönelik girişimleriniz vardı. Bu konuda ne aşamadasınız?
Sasalı Yolu üzerinden 250 dönüm bir arazi var. Burası eski bir bataklık alanı. Tarla arazisi vasfı yok. Burası 2,5 milyon metrekare alana sahip. Bu bölgeyi sanayiye kazandırmayı arzu ediyoruz. Burası bu haliyle kullanılır bir halde değil. Memlekete hiçbir katkısı yok. Kamulaştırma bedelini ödeyelim burayı bize verin dedik. Kamulaştırma bedeli yerine başka bir şey de yapabiliriz. Örneğin; bir hastane yatırımı yapabiliriz. Buraya 200 fabrika kurmak istiyoruz. Fakat bu alanın SİT kapsamında olduğunu söylediler.
Hangi kapsamda SİT alanı olarak kabul edilmiş?
Doğal hayat kapsamında… Sonrasında biz konuyu araştırdık. Burada kış aylarında yağmurun çok olduğu dönemlerde su birikimi oluşuyor. Haliyle flamingolar suya geliyorlar. “Flamingolar da bizim” dedik. Onlara özel bir koruma sahası yapmayı planlıyoruz. Bu planladığımız yerde 450 bin metrekaresi sulak alan olacak. Flamingolar için de 12 ay boyunca bir yaşam alanı yaratmayı planladık. Yılın bir iki ayı burada beslenen flamingolar veya bir iki ay kalan flamingolar 12 ay burada kalsınlar. Hatta küçük platformlar da hazırlamayı öngördük. Gelenler burada doğal hayatı gözlemleyebilsin. Bir de yaşam parkı alanı yapalım dedik.
Burada bacalı sanayi mi olacak?
Hayır. Burada yüksek teknoloji odaklı savunma sanayine yönelik bir yapı oluşturmak istiyoruz. Yüksek teknoloji içerisinde bacasız bir sanayi kurmayı arzu ettik. Bunun altını özellikle çizmek istiyoruz. Savunma sanayi ve yüksek teknoloji odaklı olacak. Burası çok kıymetli bir bölge. Yani tahsisleri bu firmalara yönelik yapmayı istiyoruz.
Bölgeden yapılan ihracatın kilogram değeri nedir?
16 dolar mertebesinde. Bu veri ile Türkiye’nin kilogram bazında ihracatının 10 katı üstündeyiz.
Eylül ayından itibaren göreceksiniz İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde harika şeyler olacak. Cumhuriyet Balosu düzenleyeceğiz. Sertap Erener muhtemelen konuğumuz olacak.
Yeni planlanan yer için bu rakam hedefi nedir?
Bu rakam 70 dolara yükselir. Türkiye’nin döviz gelirine ihtiyacı var, turizm geliri ortada. Artık daha yüksek katma değerli üretime odaklanmak zorundayız. O yüzden daha çok fabrika, daha çok istihdam, daha çok ihracata ihtiyaç var. Biz bu modeli İtalya’da görmüştük. İtalya’da sanayi yerinde destekleniyor. Bu fabrikaları alıp bir yere götürme şansımız yok. 700 tane fabrika var. Yanında boş bir arazi ve arıtma tesisi var. O bölgeye ev de yapamazsınız. Burası ya fabrika olur ya böyle boş kalır.
Yapılacak yeni 200 fabrikanın yaratacağı ek istihdam minimum 25 bin olur. Beyaz yakalı personele daha çok ihtiyaç olabilir. Burada tasarım odaklı bir süreç işleyecek. Bu konuda yetişmiş insan gücümüz var. Bize onay verilmesi halinde 3 yıl içerisinde meyvelerini vermeye başlar. İlk olarak altyapının oluşturulması gerekiyor. Bugün yarın bu tahsisler olursa biz de imkanları seferber ederiz. İzmir için çok güzel bir şey olur.
Mevcut alan içindeki firmaların ileri teknoloji konusundaki farkındalığını arttırmak için neler yapıyorsunuz?
Atıl alanlarımızı daha verimli kullanma çabasındayız. Özel ileri kaynak teknolojileri okulu açtık. Her işi zaten devletten bekleyemeyiz. Onun dışında bizim laboratuvarlarımız yok. AR-GE olarak firmalar kendi bünyelerinde bu çalışmaları yapıyorlar. İstedikleri yer ve altyapı desteğini sağlıyoruz. Biz şunu yapıyoruz; ARGE konusunda ne teşvikler var. Onlarla ilgili seminerler, kurslar düzenliyoruz. Bilgiyi paylaşıyoruz. Ekonomiyle ilgili de veriyoruz. Son olarak Prof. Dr. Özgür Demirtaş›ı ağırladık. İZKA ve KOSGEB destekleri konusunda özel eğitimler verdik. Proje masası ekibimiz var ve aktif olarak çalışıyor.
Yeşil dönüşüm konusunda buradaki şirketlerin karnesi nasıl?
Bu konuda da özel seminerler düzenliyoruz. Örneğin; işletmelerin karbon ayak izlerini nasıl ölçecekleri, nasıl yol alacakları konusunda farkındalık çalışmaları yapıyoruz. Burası zaten Yeşil OSB durumunda. Bütün bölgede doğal gaz kullanılıyor.
Çok kısa bir süre sonra da göreceksiniz bütün boş alanlar mesela İAOSB Sosyal Tesisleri’nin yanına geldiğiniz arabayı park ettiğiniz otoparkın üstünde güneş panelleri olacak. Şimdi oralarda çelik konstrüksiyonlar üstlerinde güneş enerji panelleri olacak ve altına da arabalarımızı park edeceğiz.
Müracaatla beraber nasıl böyle mavi plaj alıyorsun, biz de buna başvurduk. Biz buna hazırız. Kendi arıtmamız var. Bütün atığımızı kendimiz arıtıp denize uzak bir noktadan deşarj ediyoruz. İhalesinin yapılması için çalışmalarımızı sürdürdüğümüz güzel bir haberimiz daha var. Şöyle ki; denize attığımız suyu tekrar böyle nano membran filtrelerden geçiriyoruz. Yüzde 55’ini tekrar geri kazanıyoruz. Bu su kalitesi bütün fabrikalara buhar proseslerinde yardımcı oluyor.
Enerji yatırımları konusunda nasıl bir politika izleyeceksiniz?
Bu bölgede benim fabrikam da dahil 50’ye yakın firma güneş enerjisini kullanıyor. Hatta çok ciddi yatırım yapanlar var. Daha fazla rolü nasıl alabiliriz? Buna bakıyoruz. İnsanları bir araya getirip bir şirket kurup rüzgâr türbinlerinin kurulması noktasında hareket edebiliriz. Düşündüklerimizin içinde bunlar da var. Göreve geldiğimden beri 60 firmanın yatırım kararını bizzat imzaladım.
Önümüzdeki beş yıl içerisinde İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi içerisinde kullanılan enerjinin yüzde 50’sini güneşten elde etmeyi hedefliyoruz” diyebiliyor musunuz
Evet, hatta daha da fazlası olabilir. Tabi buradaki ekonomik koşullar da çok önemli. Ama tabii elektrik fiyatları böyle yukarıya doğru ve güneş enerjisi yatırımları aşağıya doğru seyrederse yüzde 50’yi bile geçebilir. Bu koşullarda güneşe ve rüzgâra yatırım yapmamak hata olur. Gerçekten hata çünkü şimdilerde enerji depolama sistemleriyle ilgili insanların ciddi yatırımları oluyor. Dünyayı, çevreyi kirletmiyorsun. Bundan daha güzel bir şey olamaz.
Yeni çıkan OSB Yasası’na yönelik tespitlerinizi de almak isteriz…
Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) Kanunu çıktı. Kanun bana göre efsane. Kanun her şeyi çözmüş.
“Şunu da yapın” diyebileceğimiz bir şey kalmamış.
Hatta kanun diyor ki, “Sen yeter ki yatırım yap. Sanayileşme önemli. Bu arazide iş yapmaya başla, kamulaştırma sonradan gelir” ama biz SİT alanı olduğu için çekiniyoruz. Düzgün bir kanun çıkartmışlar.
Teknik üniversite kurma konusu ne aşamada?
Sadece mimarlık ve mühendislik fakültelerinin olduğu bir üniversite hayal ediyoruz. Bunun yanı sıra bir de teknopark projemiz var. Katip Çelebi Üniversitesi ile birlikte ortak çalışmalar yapıyoruz. Donanımını biz yapacağız. Bir teknopark açacağız. Süreç şu an protokol aşamasında…
Yeni dönemde AOSB bünyesinde yüksek istişare kurulu sistemini devreye aldınız. Katılımcı yapının projelere yansıması nasıl olacak?
Gerçekten oradaki kişilerin sinerjisinden verimli bir şekilde yararlanmayı hedefliyoruz. ESİAD yönetim kurulu üyesiyim ve orada bu modelin ne kadar doğru olduğunu tecrübe ettik. Son derece başarılı olduğunu düşünüyorum. Bedava fikir kadar güzel bir şey var mı? Kendi alanında önemli isimlerimiz bu bünyede yer alıyor. Onlar da bu bölgenin paydaş eski sanayicileri…
Yönetim kurulu toplantılarımızı; yedek, asil, denetleme ve yedek denetleme asil hep beraber yapıyoruz. Çoğulcu bir yapıya odaklanmış durumdayız. O zaman daha verimli oluyor ve daha başarılı sonuçlar elde ediyoruz. Ayrıca genç sanayicilerimiz var. Ben de onlardan çok şey öğreniyorum. Böyle bir yapıyı uygulamaya geçireceğiz.
Güvendiğim, sevdiğim, iş adamlığını, çalışkanlığını takdir ettiğim Mustafa Karabağlı kardeşimizi yüksek istişareyi oluşturmak üzere görevlendirdik. O da güzel bir yüksek istişare kurulu kurdu. İki toplantı yaptık. İnanın şahane fikirler çıktı.
Genç Sanayiciler Kulübü’nü kurduk. 75 gençten oluşuyor ve şirket kurdular. Her ay iki tane yüksek istişare kurulu üyelerini gençlerle buluşturmayı hedefliyoruz.
Eylül ayından itibaren göreceksiniz İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde harika şeyler olacak. Cumhuriyet Balosu düzenleyeceğiz. Sertap Erener muhtemelen konuğumuz olacak.
Kadınlar Kulübü kuruyoruz. Tiyatro kulübümüz var. Bu arada tüm etkinlikleri biz bölge kasasından tek lira harcamadan yapıyoruz. Hepsinin sponsorları var. Türkiye Eğitim Vakfı’nı destekliyoruz.
OSBÜK’ün organize sanayi bölgeleri içindeki istihdama göre yaptığı listede ilk ondayız. Biz buradaki yatırımları devreye aldığımızda büyüme hedefiyle birlikte ilk 4’e girmeyi hedefliyoruz. Yani biz buraya doğru firmaları çekersek volümde de ilk 5 arasında olabiliriz.
Eklemek istedikleriniz…
EGİAD kalibresi çok yüksek bir dernek. Başarılı çalışmalara imza atıyorlar. Keyifle takip ediyorum.